بررسی و توصیف عبارت های فعلی "حرف اضافه ای" در زبان فارسی: رویکرد معنی-شناسی شناختی

thesis
abstract

چکیده هدف از انجام این پژوهش، بررسی عبارت های فعلی حرف اضافه ای در زبان فارسی می باشد. از این رو، یکصد عبارت فعلی حرف اضافه ای براساس فرهنگ فشرده ی سخن و شمّ زبانی نگارنده، انتخاب و در چارچوب رویکرد معنی شناسی شناختی لیکاف و جانسون (1980) و ایوانز و گرین (2006) بررسی شده اند. جهت تحلیل داده های گردآوری شده در هر بخش، ابتدا عبارت های فعلی حرف اضافه ای با سازه ی فعلی ساده، سپس عبارت های فعلی حرف اضافه ای با سازه ی فعلی پیشوندی و در پایان عبارت-های فعلی حرف اضافه ای با سازه ی فعلی مرکب آورده شده اند. روش کار بدین صورت است که ابتدا امکان بازنمایی مفاهیمی چون مقوله بندی، انطباق، چشم انداز، استعاره، فضاهای ذهنی و طرح واره های تصوری در این عبارت ها بررسی شده است، سپس به تحلیل عناصر موجود در این عبارت ها، هم چون حروف اضافه و سازه ی فعلی، جهت نشان دان میزان اهمیت آن ها در تشکیل فضاهای ذهنی و طرح-واره های تصوری پرداخته شده است. در پایان نیز، نحوه ی ترکیب عناصر در عبارت های فعلی"حرف اضافه ای" بر اساس اصل ترکیب پذیری، نشان داده شده است. مهم ترین نتایج این پژوهش حاکی از آن است که: 1- از میان مفاهیم مطرح در معنی شناسی شناختی، مقوله بندی، فضاهای ذهنی، انواع طرح-واره های تصوری، استعاره، تصویرگونگی، مقوله های شعاعی از مواردی هستند که در عبارت های فعلی حرف اضافه ای قابل بازنمایی هستند. 2- از میان سازه های تشکیل دهنده ی عبارت های فعلی حرف اضافه ای، حروف اضافه و سازه ی فعلی نقش تعیین کننده ای در بازنمایی طرح واره ها در این عبارت ها دارند. 3- معانی عناصر در عبارت های فعلی حرف اضافه ای نه به صورت انباشته، بلکه به صورت تعاملی به یکدیگر اضافه می شوند. واژگان کلیدی: فعل مرکب، فعل پیشوندی، عبارت فعلی، حرف اضافه، فعل حرف اضافه دار، طرح واره-های تصوری، تصویرگونگی.

First 15 pages

Signup for downloading 15 first pages

Already have an account?login

similar resources

بررسی «عبارت فعلی » در دستور زبان فارسی

در زبان فارسی، فعل از جهات گوناگون تقسیم می‌شود. تقسیم بندی بر مبنای ساخت و تعداد اجزای تشکیل دهنده، یکی از مهمترین اقسام فعل است. دستور نویسان در این باره دست کم به دو گونه فعل ساده و فعل مرکب قائلند. برخی نیز اقسام بیشتری برای فعل برشمرده‌اند. عبارت فعلی گونه‌ای از فعل بر مبنای ساخت آن است که دست کم از سه جزء تشکیل می‌شود و معنی واحدی دارد. در چند دهه اخیر این مجموعه فعلی، در برخی از دستورها ...

full text

بررسی تحلیلی ساخت عبارت فعلی در زبان فارسی

رکن اصلی و تفکیک‌ناپذیر جمله فعل است و ساختمان آن دارای اشکالی چون: فعل ساده، پیشوندی، مرکب، پیشوندی مرکب، عبارت فعلی و فعل‌های لازم یک‌شخصه می‌باشد. بحث و بررسی‌های زیادی در خصوص ساختمان فعل صورت گرفته است، لیکن دربارۀ ساختمان عبارت فعلی، به‌صورتی بایسته، پژوهشی جامع صورت نگرفته است. در این مقاله کوشش می‌شود تا با توجه به‌نظر دستورنویسانی چون خانلری، احمدی گیوی، ابوالقاسمی، انوری، فرشیدورد و ا...

full text

چندمعنایی حرف اضافۀ ”به“ در زبان فارسی با رویکرد معنی شناسی شناختی

مطالعۀ حروف اضافه در زبان فارسی می تواند گامی در جهت شناخت پیچیدگی های آن و کمکی در جهت تبیین صحیح ساخت زبان فارسی باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی معانی مختلف حرف اضافۀ ”به“ از منظر معنی­شناسی شناختی است. برای این منظور از رویکرد چندمعنایی سامان مند تایلر و ایوانز (2003) در چارچوب معنی­شناسی شناختی برای تحلیل داده­ها استفاده شده است. در جهت نیل به این هدف، مثال های مختلف از فرهنگ لغات سخن، معین و ده...

full text

بررسی «عبارت فعلی » در دستور زبان فارسی

در زبان فارسی، فعل از جهات گوناگون تقسیم می شود. تقسیم بندی بر مبنای ساخت و تعداد اجزای تشکیل دهنده، یکی از مهمترین اقسام فعل است. دستور نویسان در این باره دست کم به دو گونه فعل ساده و فعل مرکب قائلند. برخی نیز اقسام بیشتری برای فعل برشمرده اند. عبارت فعلی گونه ای از فعل بر مبنای ساخت آن است که دست کم از سه جزء تشکیل می شود و معنی واحدی دارد. در چند دهه اخیر این مجموعه فعلی، در برخی از دستورها ...

full text

نگاهی انتقادی به گروه حرف اضافه ای و ویژگی های آن در دستور زبان فارسی

گروه حرف اضافه‌ای در مقایسه با گروه‌های دیگر از ویژگی‌ها و تمایزاتی برخوردار است، هسته این گروه، برخلاف سایر گروه‌ها گاهی از مرکزیت و تفوّق معنایی لازم برخوردار نیست یعنی مانند هسته سایر گروه‌ها، استقلال آوایی، املایی و دستوری دارد، ولی استقلال معنایی آن مانند هسته دیگر گروه‌ها نیست. هسته این گروه، امکان گسترش‌پذیری ندارد و دارای فهرست بسته و محدودی است، گاهی ممکن است هسته و وابسته این گروه با ک...

full text

بررسی و توصیف معنای واژه ی «حتی» در زبان فارسی از دیدگاه معنی شناسی شناختی

هدف از نگاشتن این مقاله بررسی معنای واژه ی «حتی» در فارسی با استفاده از ابزار شناختی موجود در زبان شناسی شناختی می باشد. برای این منظور ابتدا فرهنگ های لغات فارسی مورد بررسی قرار گرفتند تا ضعف آنها در این رابطه (ارائه ی معنا برای «حتی») برای خواننده مشخص گردد و پس از آن «حتی» در بوته ی ساختارگرایی و زایا آزموده شد و عدم پاسخگویی این دو به تحلیل شناختی از معنای «حتی» منجر شد و با مطالعه ی بیش از...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


document type: thesis

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده علوم انسانی

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023